تفاوت‌های اتیسم در دختران و پسران؛ چرا تشخیص در دختران سخت‌تر است؟
فهرست مطالب
مقدمه
اتیسم در پسران بیشتر گزارش می‌شود و آمارها نشان می‌دهند که احتمال تشخیص آن در پسران ۴ برابر بیشتر از دختران است. با این حال، پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که اتیسم در دختران هم به همان اندازه وجود دارد، اما به دلیل تفاوت در بروز علائم، کمتر تشخیص داده می‌شود. این مسئله باعث می‌شود دختران دیرتر شناسایی شوند و مداخلات درمانی با تأخیر آغاز گردد.
ویژگی‌های کلی اتیسم در کودکان
اتیسم یک اختلال رشد عصبی است که با مشکلاتی در سه زمینه اصلی شناخته می‌شود:
- ارتباط کلامی و غیرکلامی
- تعامل اجتماعی
- رفتارهای تکراری و علایق محدود
مثال: کودکی ممکن است به جای بازی گروهی، ساعت‌ها مشغول چرخاندن چرخ ماشین اسباب‌بازی باشد.
ویژگی‌های اتیسم در پسران
در پسران علائم اتیسم معمولاً آشکارتر و قابل مشاهده‌تر است. آن‌ها بیشتر:
- به بازی‌های تکراری و مکانیکی علاقه دارند.
- ارتباط چشمی کمتری برقرار می‌کنند.
- زبان و گفتارشان با تأخیر بیشتری رشد می‌کند.
- رفتارهای کلیشه‌ای مانند تکان دادن دست یا راه رفتن روی نوک پا دارند.
مثال: پسری با اتیسم ممکن است ساعت‌ها به حرکت قطار اسباب‌بازی نگاه کند و علاقه‌ای به صحبت یا بازی با همسالان نداشته باشد.
ویژگی‌های اتیسم در دختران
دختران با اتیسم معمولاً نشانه‌ها را به شکل ظریف‌تر و کمتر آشکار نشان می‌دهند. آن‌ها بیشتر:
- توانایی بهتری در تقلید رفتار همسالان دارند.
- تمایل بیشتری به ایجاد روابط ظاهری نشان می‌دهند.
- علایقشان ممکن است شبیه علایق طبیعی کودکان باشد (مثل عروسک یا حیوانات)، اما شدت آن بسیار زیاد است.
- ممکن است مشکلات اجتماعی خود را پشت ماسک‌زدن و تقلید پنهان کنند.
مثال: دختری ممکن است به‌ظاهر با دوستانش بازی کند اما در واقع فقط رفتار آن‌ها را تقلید می‌کند، بدون اینکه درک عمیقی از تعامل اجتماعی داشته باشد.
چرا تشخیص در دختران سخت‌تر است؟
چند دلیل اصلی وجود دارد که تشخیص اتیسم در دختران دشوارتر می‌شود:
- الگوی متفاوت علائم: علائم در دختران کمتر کلیشه‌ای و آشکار است.
- مهارت‌های جبرانی: دختران بیشتر از تقلید برای پنهان کردن مشکلات خود استفاده می‌کنند.
- تصورات اشتباه: جامعه معمولاً اتیسم را به عنوان اختلالی «پسرانه» می‌شناسد و کمتر انتظار دارد دختران دچار آن شوند.
- علایق پذیرفته‌شده‌تر: علایق خاص دختران (مثلاً عروسک‌ها یا حیوانات) غیرعادی به نظر نمی‌رسد و به همین دلیل کمتر به چشم می‌آید.
مثال: پسری که فقط به نقشه‌ها علاقه دارد سریع‌تر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما دختری که ساعت‌ها با یک عروسک خاص بازی می‌کند، عجیب تلقی نمی‌شود.
مثال‌هایی از تفاوت‌های دختران و پسران
- پسر: در جمع کودکان به گوشه‌ای می‌رود و تنها بازی می‌کند.
دختر: در جمع حضور دارد اما بیشتر نقش تماشاگر یا تقلیدکننده دارد. - پسر: به قطار یا ماشین‌ها علاقه وسواس‌گونه نشان می‌دهد.
دختر: به یک عروسک یا شخصیت کارتونی علاقه شدید و غیرمعمول دارد. - پسر: گفتارش به شدت تأخیر دارد.
دختر: ممکن است گفتار بهتری داشته باشد اما در درک موقعیت‌های اجتماعی مشکل داشته باشد.
خطرات ناشی از تشخیص دیرهنگام در دختران
وقتی علائم اتیسم در دختران دیر تشخیص داده شود، مشکلات زیر ایجاد می‌شود:
- شروع دیرهنگام گفتاردرمانی و مداخلات آموزشی
- افزایش مشکلات اضطراب و افسردگی در نوجوانی
- مشکلات جدی در روابط اجتماعی و تحصیلی
مثال: دختری که در کودکی ارزیابی نشده، در نوجوانی دچار انزوای اجتماعی و اضطراب شدید می‌شود.
نقش گفتاردرمانی در حمایت از دختران و پسران با اتیسم
گفتاردرمانگر می‌تواند با توجه به تفاوت‌های فردی دختران و پسران، برنامه درمانی متناسب طراحی کند. در پسران تمرکز بیشتر بر کاهش رفتارهای کلیشه‌ای و افزایش تعامل است، در حالی که در دختران تأکید بر بهبود مهارت‌های اجتماعی عمیق و رفع مشکلات پنهان است.
مثال: گفتاردرمانگر برای یک دختر ممکن است تمرین‌هایی طراحی کند تا به‌جای تقلید سطحی، ارتباط واقعی و معنادار برقرار کند.
جمع‌بندی
تفاوت‌های اتیسم در دختران و پسران نشان می‌دهد که تشخیص در دختران به دلیل ظریف‌تر بودن علائم و مهارت‌های جبرانی سخت‌تر است. والدین و متخصصان باید به نشانه‌های ظریف‌تر مانند علاقه شدید به یک موضوع خاص یا تعاملات سطحی توجه کنند. تشخیص زودهنگام و مداخله تخصصی به‌ویژه گفتاردرمانی، کلید موفقیت در رشد ارتباطی و اجتماعی کودکان با اتیسم است.